Francesa Dudognon

Chasque matin, ieu m’esvelhava d’abora e esperava la clardat per partir dins las venas dau boesc dau plafons ente rescontrava dau monde au nas fòrt, aus braç solides coma daus marns de chaisne, a la gòrja badanta, que s’esbraciavan e credavan e dançavan ; qu’avian una arma. Daus chens que japavan, daus chavaus cavalants, de las lebres finas, daus picataus mocandiers, daus monts, daus fons, daus chamins, de las fonts, daus aubres a la caborna prunda ente demoravan lo chavan e la chiòta, « sa femna »… davant de tornar cloncar dins ‘queu monde ente los rais dau solelh que colavan entre las bròchas folhadas ‘ribavan pas de trauchar l’aiga bruna daus estanhs prunds e silencios ente prenia la mendra fòrma blancha jos la surfacia per una nejada.

Descubriguerem Francesa Dudognon fai dos ans quand las edicions Maiade fagueren pareisser d’ela Le limon de l’âme.
Un ton, un biais de menar son afar, ‘n estil que !
L-i auria ‘na autra definicion de la literatura ?
Dempuei es tornada a la lenga daus seus, a fach, coma disen, lo pas.
E ‘quo es lo mesma bonaür de zo legir.
‘Na escriveiritz es nascuda a l’occitan.

Qu’es daus sovenirs dau temps que ‘l’era goiata que l’autora desbòtja dins ‘queu libre, escrich per lo prumier còp en occitan (emb la revirada en francés). Daus sovenirs ente se parla mai que mai de las femnas e de lor plaça dins ‘quela societat rurala. Lo libre se drueba sur una istòria d’aüei, qu’un tòrna trobar en sega de chasque sovenir contat : l’istòria d’una femna que viu tota sola a la campanha, einoiada de l’avanças apoiadas que son vesin paisan, malaude de viure tot sol, ne ‘resta pas de li far.

« Trobaretz ‘qui los crestians e las chausas contats taus coma se caten dins ma charn, enguera que dins la lonhdor dau passat de gaza leugiera ; mas ‘quò seriá plan vertadier de dire que me cate darrier ilhs ; me, e çò que pòrte de mon aüei de tiala boiradissa tenchida color de nòstre temps. »

« Emai z’aia tot ‘dobat a ma mòda, res de pus vrai que çò que conte ‘qui, tan simple fuguessa… ‘Quo es l’istòria de tot lo monde. ‘N autre biais de l’Istòria. N-i en a que disen « la p’ita istòria », l’istòria de paubra gent, d’una femna… Ieu, dise de las femnas ; l’istòria prunda, la font. »

Francesa Dudognon nasquet en 1952 de parents que surten de Sent Peir de Frègia e Firbes a la limita entre Dordonha e Nauta Viena e que parleren occitan tota lor vita. Ela non, mas frotjet en auvir la linga e contunha de l’auvir de sa mair. La compren, pòt la parlar e l’escriure.
Regenta de mestier, trabalhet maitot coma lo realizator Jean-Pierre Denis de 1978 a 1987. D’abòrd coma coscenarista e costumiera au filme Histoire d’Adrien, qu’era en occitan jostitolat en francés e que fuguet Camerà d’Aur au Festenau de Canas en 1980, puei a La Palombière en 1983 e Champ d’honneur en 1987.
En 2018 las edicions Maïade publieren d’ela : Le limon de l’âme (libre en francés ente la gent parlen en occitan – revirat) e Quelque chose dans la Lande. Calais avril 2016, jornau d’una setmana au camp daus refugiats.
Viu e a totjorn viscut en Dordonha.

→ Legir la cronica de Felip Gardy sus lo libre de Francesa Dudognon dins la revuda ÒC n°138, p. 74-76 (09/2021)

→ Escotar Francesa Dudognon, convidada de Nicolas Peuch dins l’emission occitana « Meitat chen, meitat pòrc » sus França blu Perigòrd (31/10/2021)

EAN : 9782954346045
2021, 14,5 x 22,5 cm, 213 p., 16,00 € – bilingüe –

→ ‘Chaptar

En dedicaça :

• dissades 13/11/2021 (10h-12h30 / 14h30-17h) a la Librariá Marbot, Perigús (24)